Stiv Tešić: Na otvorenom drumu
Uloge:
Al - Dimitrije Dinić
Anđeo - Milan Vejnović
Devojčica - Dina Dedović Tomić
Monahinja - Sanja Moravčić
Isus - Viktor Molnar
Autorski tim
Režija: Nikola Bundalo
Dramaturškinja: Nina Plavanjac
Scenografkinja: Dragana Purković Macan
Kompozitor: Petar Topalović
Kostim: Marko Marosiuk
Scenski pokret: Igor Greksa
Dizajn svetla: Nikola Zavišić
Video projekcije: Filip Mikić
Inspicijent i sufler: Goran Grubišić
Prva proba: 10. oktobar 2025.
Premijera: 5. decembar 2025.
Reč reditelja
Jedna od rijetkih “lijepih” stvari u cikličnosti istorije jeste što mnoge događaje upoznaš prije nego ih doživiš — kroz priče, knjige, ili kroz osjećaj da su daleko, iza tebe. Ali istorija, kad voli da se ponavlja, sačekaće i tebe. Danas živimo u vremenu nesigurnosti: možda već traje treći svjetski rat, možda tek počinje. U takvom trenutku postavljamo komad pisan tokom ratova na ovim prostorima. Ali ovaj komad nije samo o ratu. Kod Beketa, junaci čekaju Godoa. Kod nas je Godo već došao — drugi Hristov dolazak se dogodio, ali umjesto spasenja donosi apokalipsu. Ne bibilijsku, nego ljudsku, brutalnu, iskrivljenu. Dvije hiljade godina kasnije, čovjek koji je propovijedao obične istine i promijenio tok istorije možda se ponovno vraća. Da li bismo ga prepoznali? Da li bismo mogli podnijeti ogledalo koje bi nam stavio pred oči? U ovoj predstavi, pratimo likove Ala i Anđela, koji kroz ruševine svijeta traže svoju “obećanu zemlju”. Tokom svog putovanja, oni čuvaju fragmente umjetničke i kulturne baštine, tragove kreativnosti i savršenstva čovjeka, pokazujući da prava vrijednost nije samo preživjeti, nego sačuvati ono što nas čini ljudima. Čovjek je, kroz istoriju, sve više postao okrenut sebi. Počinje da oblikuje sebe, svoj lik, svoje tijelo, svoju svijest — da pravi umjetničko djelo od samog sebe. Umjetnost je dokaz da čovjek nije samo divljak, nego biće sposobno za umno i uzvišeno, ostavljajući trag koji nadilazi puku egzistenciju. Za kraj bih iskoristio repliku iz naše predstave: “Da sam ja Bog, bolelo bi me uvo ako oni tamo prave moj lik. Šta me briga? Ja sam Bog. Ne može me povrediti građenje mog lika Ali, zato bi’ stavio umesto toga, velikim slovima: NE GRADI LIKA REZANA PO SVOME LIKU, ČOVEČE.“
O reditelju
Nikola Bundalo rođen je u Banjaluci, gde je završio osnovnu školu „Georgi Stojkov Rakovski“ i Banjalučku gimnaziju, prirodno-matematički smer. Sa jedanaest godina postao je član škole glume u Dječijem pozorištu Republike Srpske, u čijoj omladinskoj sekciji je proveo sedam godina i učestvovao u radu na više od deset predstava. Osnovne studije pozorišne i radio režije završio je na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu, u klasi profesorki Ivane Vujić i Snežane Trišić, a master studije pod mentorstvom profesora Kokana Mladenovića. Tokom školovanja režirao je studentske projekte prema delima Čehova, Gorkog i Majenburga, čime je započeo svoj rediteljski put. Idejni je tvorac i organizator kulturno-humanitarne manifestacije „Sedmica za nas“ (Sedmica umjetnosti), koja se od 2016. godine održava u Banjaluci. Radio je i kao urednik bloga i domaćin trupa u organizaciji Bitef festivala 2018. i 2019. godine. Zaposlen je u Narodnom pozorištu Republike Srpske kao producent.
Profesionalni rediteljski rad:
• „Bez pogovora“ Harolda Pintera, Banjalučko studentsko pozorište (2020.)
• „Pajehalji!“ po motivima Jasminke Petrović, Malo pozorište Duško Radović / Fistić festival (2021.)
• „Onaj koji govori Da i Onaj koji govori Ne“ Bertolta Brehta, Narodno pozorište u Beogradu (2021.)
• „BANJALUKA“, Gradsko pozorište Jazavac (2021.)
• „Đubre, grad i smrt“ R. V. Fasbindera, Dom kulture Studentski grad (2022.)
• „Bio jednom jedan Lav“, Dječije pozorište Republike Srpske (2022.)
• „PROZOR“ Katarine Nikolić, Beogradsko dramsko pozorište (2023.)
• „Sloboda govora“ Vladana Matijevića, Gradsko pozorište Čačak (2023.)
• „Usamljeno drvo“ Nataše Ilić, Pozorište lutaka Niš (2024.)
• „Ni riba ni meso“ F. K. Kreca, Narodno pozorište Republike Srpske (2024.)
• „Kuća vremena“ Jelene Kojović Tepić, Dječije pozorište Republike Srpske (2025.)
• „Malograđanska svadba“ B. Brehta, Studio Jazavac (2025.)
Nikola Bundalo režirao je i nekoliko javnih čitanja u okviru ASSITEJ-a (ASSITEJ), Francuskog instituta u Srbiji i Festivala evropske drame. Sarađivao je sa istaknutim rediteljima regiona kao asistent na projektima: Kokana Mladenovića (San letnje noći), Ivice Buljana (Tiho teče Misisipi) i Duška Mazalice (Jablan). NJegove predstave gostovale su na brojnim domaćim i međunarodnim festivalima. Poseban uspeh postigla je predstava „Bio jednom jedan Lav“, koja je osvojila više nagrada, među kojima: Gran pri na festivalu „Pozorište Zvezdarište“, nagradu za najboljeg glumca na FLUM-u u Mostaru i nagradu za inovativnost na festivalu u Klužu, dok je predstava „Banjaluka“ nagrađena na festivalima u Jajcu i Zenici. Nikola je bio student-demonstrator na FDU-u tokom prijemnih ispita, a danas radi i kao mentor i predavač u školi glume i govora Studija Jazavac. Član je žirija više festivala, među kojima su Regionalni festival akademskog pozorišta UNIBL i Međunarodni festival glumca „Zaplet“ (2024.).
O piscu
Stiv Tešić (1942–1996.) jedan je od žanrovski najraznovrsnijih dramskih pisaca i scenarista koji su potekli sa prostora bivše Jugoslavije. Rođen kao Stojan Tešić u Užicu, odrastao je u posleratnoj Jugoslaviji, da bi se sa četrnaest godina preselio u Sjedinjene Američke Države, gde je kasnije izgradio karijeru. Ovo dvostruko poreklo – balkansko po osećanju sveta i američko po kulturnoj formaciji – duboko je obeležilo njegov stvaralački opus. Tešić je diplomirao na Univerzitetu Indijana, a zatim je magistrirao na prestižnom Univerzitetu Kolumbija, gde je spremao i doktorat iz ruske knjuževnosti, ali je sve napustio i posvetio se pisanju. Iako je bio i talentovan sportista i student književnosti, najdublje je pripadao pozorištu i filmu, medijima koji su mu omogućili da istraži široki spektar tema: od transformacije američkog društva, preko potrage za individualnom slobodom, do sukoba između tradicije i savremenog. Kao scenarista filma „Četiri prijatelja“ 1980. godine osvaja nagradu Oskar za originalni scenario. Ovaj topao, duhovit i društveno svestan film, inspirisan njegovim iskustvom imigranta i sportskog entuzijaste, pokazao je osnovnu liniju Tešićevog rada: plemenitu veru u „malog čoveka“. Iako je u Americi bio priznat kao scenarista, Tešić je duboko verovao da je dramsko pisanje njegovo najvažnije stvaralačko polje. Napisao je više drama, među kojima se izdvajaju On the Open Road, Babylon Gardens, Lake Bicentennial i Square One. Njegove drame izvođene su u Njujorku, Los Anđelesu i Čikagu, u Skandinaviji, Holandiji, Engleskoj i Rusiji. Na srpski jezik je prevedeno je i izvođeno nekoliko njegovih drama. Na otvorenom drumu (On the Open Road) predstavlja jedno od njegovih najzrelijih i najkontroverznijih ostvarenja. Smeštena u blisku budućnost, iako deluje kao antiutopijska fantazija, ova drama nosi snažan pečat autorovog ličnog iskustva, kao i osećaj krivice i bespomoćnosti prema tragediji koja je zadesila zemlju iz koje je potekao. Tešić, međutim, nikada nije bio pisac jedne teme. Njegov dramski svet nastanjen je beguncima, tragaocima, ljudima koji se nalaze „na otvorenom“, između dve istine, dva doma ili dve države. Njegovi junaci nose težinu slobode, ali i breme izbora. Upravo zato njegova dela imaju snažnu etičku notu – Tešić postavlja pitanja o ličnom integritetu, odgovornosti i hrabrosti u vremenima kada je humanost na ispitu. Posebno je zanimljivo da su se Tešićeva dramska dela poslednjih decenija intenzivnije igrala u Evropi nego u Americi. Na našim prostorima njegov dramski glas prepoznat je kao autentičan, beskompromisan i bolan, ali istovremeno i duboko čovečan. U njegovim dramama sadržano je iskustvo čoveka koji je živeo „između svetova“, koji se do poslednjeg dana pitao gde mu je dom i kom svetu zapravo pripada.Tešić je preminuo u svojoj pedeset četvrtoj godini, ostavljajući za sobom dela koja i danas odjekuju zapanjujućom aktuelnošću. Njegov dramski opus, mada ne prevelik po obimu, trajno je obeležio dijalog između američke i balkanske kulture.
